سیم‌بکسل و سربکسل آسانسور چیست و چگونه کار می‌کند؟
سیم‌بکسل و سربکسل از اجزای حیاتی سیستم تعلیق در آسانسورهای کششی به شمار می‌روند. وظیفه اصلی آن‌ها، تحمل وزن کابین، انتقال نیروی محرکه از موتور و ایجاد امکان جابجایی ایمن بین طبقات است. سیم‌بکسل‌ها از رشته‌های فولادی مقاوم و انعطاف‌پذیر تشکیل شده‌اند که با عبور از روی فلکه‌های موتور یا هرزگرد، میان کابین و قاب وزنه تعادل ارتباط ایجاد می‌کنند. سربکسل قطعه‌ای مکانیکی است که سر سیم‌بکسل را به‌صورت ایمن به یوک کابین یا قاب وزنه متصل می‌کند. این اتصال باید از استحکام بالایی برخوردار باشد تا در برابر کشش و بارهای متغیر عملکرد پایدار و مطمئنی ارائه دهد. عملکرد صحیح سیم‌بکسل و سربکسل نقش تعیین‌کننده‌ای در ایمنی، تعادل و نرمی حرکت آسانسور دارد و مستلزم انتخاب دقیق، نصب اصولی و بازرسی‌های منظم است .
اجزای سیم‌بکسل و سربکسل آسانسور چیست؟
سیستم سیم‌بکسل و سربکسل از مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی تشکیل شده است که به‌طور هماهنگ، نیروی محرکه را از موتور به کابین منتقل کرده و پایداری سیستم تعلیق آسانسور را تضمین می‌کنند. اجزای اصلی این سیستم عبارتند از:
- سیم‌بکسل فولادی (Steel Wire Rope):
از چندین رشته سیم نازک فولادی به‌صورت مارپیچ تابیده تشکیل شده است که ضمن برخورداری از مقاومت کششی بالا، انعطاف‌پذیری مناسبی نیز دارد
- سربکسل(Rope Socket یا End Termination):
قطعه‌ای فلزی برای مهار انتهای سیم‌بکسل و ایجاد اتصال ایمن با یوک کابین یا قاب وزنه تعادل.
- گوه (Wedge):
مکانیزمی برای قفل‌کردن سیم‌بکسل داخل سربکسل، که در برخی مدل‌ها استفاده می‌شود.
- گیره و مهارک‌های فلزی:
تجهیزاتی کمکی جهت جلوگیری از لغزش و افزایش ایمنی در محل اتصال سیم‌بکسل‌ها.
عملکرد صحیح این اجزا، در حفظ ایمنی، تعادل و انتقال پایدار نیرو در آسانسورهای کششی نقش اساسی ایفا می‌کند.
انواع سیم‌بکسل و سربکسل آسانسور و ویژگی‌های آن‌ها
1- سیم‌بکسل با مغزی فولادی (IWRC)
مجهز به هسته فولادی با مقاومت کششی بالا، دوام طولانی و پایداری بیشتر؛ مناسب برای آسانسورهای پرتردد، سنگین و دارای شرایط کاری سخت.
مزایا:
معایب:
2- سیم‌بکسل با مغزی کنفی (FC)
دارای هسته الیافی با انعطاف بالا و جذب بهتر روان‌کننده؛ مناسب برای آسانسورهای سبک و کم‌ظرفیت. مقاومت کششی کمتری نسبت به IWRC دارد.
مزایا:
معایب:
3- سربکسل چدنی یا فولادی
با توجه به نوع طراحی آسانسور، سر‌بکسل‌ها از آلیاژ چدن یا فولاد ساخته می‌شوند و روش‌های نصب آن‌ها شامل مدل‌های گوه‌ای، ریخته‌گری و رزوه‌ای است. انتخاب نوع و جنس سربکسل بر اساس نیازهای عملکردی و ایمنی انجام می‌گیرد.
مزایا:
معایب:
سرویس، نگهداری و تعویض سیم‌بکسل و سربکسل آسانسور
سیم‌بکسل و سربکسل به‌عنوان اجزای تحت فشار مکانیکی شدید ، نیازمند بازرسی و نگهداری منظم هستند. بررسی پارامترهایی مانند شل‌شدگی یا فرسودگی بافت سیم‌ها، پارگی جزئی، زنگ‌زدگی، کاهش قطر، یا شکست رشته‌ها از جمله اقدامات حیاتی در بازدیدهای دوره‌ای است. همچنین علائمی مانند لرزش، صدای غیرعادی فلکه‌ها یا خم‌شدگی بیش از حد کابل می‌تواند نشان‌دهنده فرسودگی باشد. سربکسل نیز باید از نظر سلامت ساختار، اطمینان از اتصال محکم، وضعیت گوه یا پیچ‌ها و عدم لغزش کابل در محل مهار، کنترل شود. در صورت مشاهده هرگونه نقص یا کاهش ایمنی، تعویض با قطعات استاندارد و تأییدشده الزامی است. انتخاب نوع مناسب سیم‌بکسل و سربکسل باید با در نظر گرفتن ظرفیت آسانسور، ارتفاع ساختمان، نوع سیستم محرکه و میزان ترافیک انجام شود تا ایمنی، دوام و عملکرد مطلوب سیستم تضمین گردد.
